CO TO SA NADNERCZA?
Nadnercza sÄ… narzÄ…dami parzystymi leżacymi po obu stronach ciaÅ‚a ponad nerkami. Nadnercza majÄ… trójkatny ksztaÅ‚t i sÄ… wielkoÅ›ci kciuka. Nadnercza sÄ… gruczoÅ‚ami dokrewnymi i produkujÄ… hormony. Hormony nadnerczowe współuczestniczÄ… w regulacji ciÅ›nienia krwi, gospodarkÄ™ wodno-elektrolitowej ludzkiego ciaÅ‚a jak również biorÄ… udziaÅ‚ w regulacji poziomu glukozy. W sytuacji zagrożenia odpowiadaja za tzw. odruch â€walki lub ucieczkiâ€. Do hormonów wydzielanych przez nadnercze należa: kortyzol, aldosteron, epinephrine i norepinephrina oraz cześć hormonów pÅ‚ciowych (estrogenów i androgenów).
JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE SCHORZENIA ZWIĄZANE Z NADNERCZAMI?
Choroby nadnerczy sa dość rzadkie. Najczęstszym problemem powodującym że pacjent może wymagać usunięcia nadnercza jest guz nadnercza produkujący hormony. Guzy takie mają zwykle charakter niezłośliwy i nie osiagają dużych rozmiarów. Jeżeli są to guzy łagodne moga być usunięte z zastosowaniem techniki laparoskopowej. Niekiedy konieczne jest usunięcie nadnercza z guzem, który nie produkuje hormonów lub też w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie że guz wykryty w nadnerczu ma charakter zlośliwy. Jeżeli guzek osiąga duże rozmiary lub zachodzi podejrzenie że jest to rak usuwa sie całe nadnercze. Rak nadnercza wystepuje jednak rzadko.
Guzy nadnercza wykrywane są czasami przypadkowo podczas badań radiologicznych wykonywanych z innych powodów.
JAKIE SĄ OBJAWY CHORÓB NADNERCZY?
Pacjent z chorobą nadnercza może może mieć wiele objawów powodowanych przez hormony wydzielane przez chory narząd. Guzy które wydzielaja zwiekszone ilości hormonów to pheochromocytoma, guzy produkujące aldosteron i guzy produkujące kortyzol. Do typowych objawów wymienionych powyżej guzów należą:
- Pheochromocytoma – wydziela w dużej iloÅ›ci hormony powodujÄ…ce napadowe zwyżki ciÅ›nienia ból gÅ‚owy, nadmierne pocenie siÄ™ oraz niepokój , koÅ‚atania serca i przyÅ›pieszona akcje serca. Napady takie moga trwać od kilku do kilkunastu minut.
- Guzy produkujące Aldosteron powodują wysokie ciśnienie i niski poziom potasu we krwi. Może to powodować osłabienie, zmęczenie i częste oddawanie moczu.
- Guzy produkujące Kortyzol powodują tzw. Zespół Cushinga, który charakteryzuje się otyłością szczególnie głowy i tułowia, wysokim poziomem glukozy we krwi, nieregularnym miesiączkowaniem i rozstępami skóry. W wiekszości przypadków Zespół Cushinga jest powodowany jest przez guzy przysadki. W takim przypadku choroby nie leczy się usuwając nadnercza. Ogólnie guzy nadnercza odpowiadają za okolo 20% przypadków Zespołu Cushinga.
- Przypadkowo znaleziony guz nadnercza może być każdym z wymienionych guzów lub może nie produkować żadnych hormonów. Większość przypadkowo znalezionych guzów nadnercza nie produkuje hormonów, nie daje objawów i ma łagodny charakter, wiec nie wymaga usunięcia. Usunięcie przypadkowo wykrytych guzów jest zalecane tylko w przypadku gdy:
- Guz wydziela hormony nadnerczowe.
- Guz ma duże wymiary (powyzej 4-5 centiymetrow)
- Jeżeli podejrzewa się ze guz ma charakter złosliwy.
- Raki nadnercza (adrenal cortical cancer) są rzadkimi guzami które mają zwykle duże rozmiary gdy są diagnozowane. Takie guzy są zwykle usuwane meodami klasycznej “otwartej†chirurgii.
Jeżeli na podstawie objawow klinicznych lub zdjęć radiologicznych podejrzewa się guz nadnercza, pacjent powinien być poddany badaniom krwi i moczu aby stwierdzić czy guz produkuje hormony. Następnie wykonuje się bardziej zaawansowane badania obrazowe jak CT, MRI, badania i użyciem izotopów które pomagają w określeniu dokładnej lokalizacji guza.
Chirurgiczne usunięcie guza jest optymalną metodą leczenia guzów nadnerczy wydzielających hormony lub guzów zlosliwych.
JAKIE SĄ ZALETY LAPAROSKOPOWEJ METODY USUNIĘCIA NADNERCZA?
- Do niedawna do usunięcia nadnercza niezbędne było wykonanie nacięcia brzucha lub okolicy lędźwiowej długości 10-20cm.
- Obecnie przy użyciu technik laparoskopowych zabieg ten może być wykonany przez 3-4 nacięcia wielkosci 2,5cm. Po takim zabiegu pacjent pozostaje w szpitalu jedynie przez 1-2 dni i może szybko powrócić do pracy.
Zaletami zabiegu laparoskopowego sÄ…:
- Mniejszy ból pooperacyjny
- Krótszy pobyt w szpitalu
- Szybszy powrót do codziennej aktywności
- Lepszy efekt kosmetyczny
- Mniejsze ryzyko powstania przepuklin pooperacyjnych
CZY TY MOZESZ BYĆ LECZONY METODĄ LAPAROSKOPWĄ?
- Metoda laparoskopowa ma wiele zalet ale nie może być zastosowana u wszystkich pacjentów.
- Przed planowanym zabiegiem niezbędna jest konsultacja chirurga i lekarza rodzinnego lub endokrynologa.
JAK SIE PRZYGOTOWAC DO ZABIEGU OPERACYJNEGO?
Przed zabiegiem niektórzy pacjenci mogą wymagać leków kontrolujących objawy powodowane przez guz jak np. nadcisnienie.
- Pacjenci z Pheochromocytoma wymagają zażywania leków kontrolująch ciśnienie tętnicze i akcję serca kilka dni przed zabiegiem opercyjnym.
- U pacjentów z guzami produkujacymi aldosteron może zachodzić potrzeba sprawdzenia poziomu potasu i ewentualnego wyrównania niedoborów.
- Pacjenci z Zespołem Cushinga mogą wymagać dodatkowych dawek Kortyzonu w dniu operacji i przez kilka miesiecy po operacji, do momentu kiedy powróci normalna funkcja pozostałej po operacji części tkanek nadnercza.
- Przedoperacyjne przygotowanie wymaga badania krwi, badania lekarskiego, badania rentgenowkiego klatki piersiowej jak równiez EKG.
- Twój chirurg przedstawi Ci zalety i wady metody laparoskopowej; następnie powinna Pani/Pan wyrazić pisemną zgodę na zabieg.
- W zależności od Państwa zdrowia może zaistniec potrzeba transfuzji krwi.
- Chirurg może wymagać wyczyszczenia jelita grubego przed zabiegiem. Związane to jest z piciem wyłącznie płynów dzień lub kilka dni przed zabiegiem.
- Dzień przed zabiegiem zalecana jest kąpiel pod prysznicem.
- Po północy w noc poprzedzającą operację nie powinno się spożywać żadnych pokarmów stałych lub płynnych oprócz leków zaleconych przez chirurga.
- Leki powódujące zaburzenia krzepniecia krwi takie jak aspiryna, leki przeciwzapalne oraz duże dawki witaminy E powinny być czasowo odstawione około 1 tydzien przed operacją.
JAK WYKONUJE SIĘ LAPAROSKOPOWE USUNIĘCIE NADNERCZA?
- Operacje wykonuje się w znieczuleniu ogólnym a pacjent jest uśpiony w czasie zabiegu.
- Przez nacięcie w nadbrzuszu lub w boku tuż poniżej żeber do jamy brzusznej wprowadza się kaniule.
- Laparoskop z miniaturową kamerą umieszczoną na końcu wprowadza się do kaniuli. To urządzenie pozwala uwidocznić wnętrze jamy brzusznej na ekranie monitora.
- Przez dodatkowe kaniule wprowadza się instrumenty chirurgiczne które pozwalają wypreparować nadnercze z otaczających tkanek. Wypreparowane nadnercze umieszcza się w specjalnym woreczku i wyjmuje z jamy brzusznej przez jedno z nacięć.
- Zwykle usuwa się cały gruczoł nadnercza.
JEZELI ZABIEG NIE MOZE BYC WYKONANY METODA LAPAROSKOPOWA?
U niewielkiej grupy pacjentów zabiegu nie można wykonać metodÄ… laparoskopowÄ…. W takiej sytuacji operacjÄ™ zmienia siÄ™ do metody klasycznej “otwartejâ€. Do czynników zwiÄ™kszajacych prawdopodobieÅ„stwo konwersji należą:
- Otyłość
- Zabiegi chiurgiczne jamy brzusznej w przeszłości
- Problemy z uwidocznieniem gruczołu nadnerczowego
- Krwawienie w czasie operacji
- Duże rozmiary guza
Decyzja o zmianie metody operacji jest podejmowana przez chirurga przed lub w czasie operacji. Chirurg podejmując decyzję o zmianie metody kieruje się dobrem i bezpieczeństwem pacjenta.
CZEGO MOGE OCZEKIWAC PO OPERACJI?
Po zabiegu operacyjnym nalezy postepowac zgodnie z wskazowkami lekarza. Nawet jeżeli czujesz sie dobrze pamietaj ze organizm potrzebuje wypoczynku.
- Po usunieciu nadnercza wiekszość pacjentów pozostaje na Oddziale Chirurgicznym. W przypadku Pheochromcytoma zdarza się że pacjent wymaga opieki na Oddziale Intensywnej Terapii w celu monitorowania ciśnienia krwi.
- Pacjenci z guzami produkującymi aldosteron wymagaja poopeacyjnej kontroli poziomu potasu i mogą wymagać leków obniżających ciśnienie krwi.
- Pacjenci z guzami produkujacymi Kortyzol i Zespołem Cushinga po zabiegu operacyjnym musza zazywac tabletki Prednisonu lub Kortyzolu do momenu powrotu normalnej funkcji nadnerczy.
- Pacjenci mogą usunąć opatunki 1dzień po zabiegu operacyjnym.
- Ból pooperacyjny może wymagać jedynie zażywania niewielkiej ilości leków przeciwbólowych.
- W wiekszosci przypadkow pacjenci powracają do normalnej aktywności fizycznej w ciagu 1 tygodnia i mogą prowadzić samochód, wchodzić po schodach, podnosić niewielkie ciężary i pracować.
- Niezależnie od samopoczucia pacjent powienien zglosić sie na badanie kontrolne w przeciagu 2 tygodni po zabiegu opercyjnym.
JAKIE MOGÄ„ BYĆ POWIKÅANIA?
Jak podczas każdego zabiegu istnieje ryzyko powikłań pooperacyjnych. Do typowych powikłań należą :
- Powikłania znieczulenia ogólnego.
- Nadciśnienie tętnicze
- Krwawienie
- Uszkodzenie innych narządów ciała
- Infekcje ran pooperacyjnych, choroba zatorowa-zakrzepowa komplikacje ze strony układu krążenia nie występują często po zabiegach laparoskopowych.
KIEDY NALEŻY SKONTAKTOWAĆ SIĘ LEKARZEM?
Jeżeli zauważysz jeden z poniższych objawów skontaktuj się niezwłocznie ze swoim chirurgiem:
- Temperature powyżej 101 st. F (39 C)
- Krwawienie
- Nasilające się wzdęcie brzucha
- Ból nie ustępujący pomimo zażywania środków przeciwbólowych
- Przedłużające się nudności i wymioty
- Dreszcze
- Przedłużający się kaszel i brak tchu
- Wydzielina ropna z rany pooperacyjnej
- Zaczerwienie któregokolwiek z nacięć operacyjnych które się powiększa
- Jeżeli nie możesz jeść ani pić
Brought to you by:
SOCIETY OF AMERICAN GASTROINTESTINAL AND ENDOSCOPIC SURGEONS (SAGES)11300 West Olympic Blvd., Suite 600
Los Angeles, CA 90064
- Tel:
- (310) 437-0544
- Fax:
- (310) 437-0585
- E-Mail:
- publications@sages.org
- Revised:
- March 1, 2004
Find a SAGES Member in your area Order Full-Color/Illustrated Bulk Copies of SAGES Patient Information Brochures