Informacja dla Pacjenta: Laparoskopowa Splenektomia

CO TO JEST ŚLEDZIONA

Śledziona zlokalizowana jest w górnej lewej części jamy brzusznej. Jest to organ magazynujący krwinki czerwone, zawiera także „makrofagi” – szczególnego rodzaju krwinki białe, które uczestniczą w odpowiedzi organizmu na zakażenie. Śledziona jest ważną częścią układu odpornościowego; bierze udział w degradacji i usuwaniu starych i zniszczonych składników krwi. Śledziona ogrywa również ważną rolę w identyfikacji i niszczeniu bakterii. Śledziona uczestniczy w regulacji poziomu płytek krwi, czerwonych, oraz w pewnej mierze bialych krwinek.

JAKIE SĄ WSKAZANIA DO USUNIĘCIA ŚLEDZIONY?

Istnieje szereg wskazań do usunięcia śledziony (splenektomii), poniżej wymieniono jedynie niektóre z nich. Najczęstszą przyczyną jest autoimmunologiczna trombocytopenia (niski poziom płytek krwi) – ITP. Płytki krwi są to składniki krwi które odpowiadają za proces krzepnięcia. Anemia hemolityczna (choroba w której dochodzi do niszczenia czerwonych krwinek ) wymaga także usunięcia śledziony . Pozwala to często zahamować rozwój choroby. Również choroby dziedziczne które mają wpływ na kształt krwinek czerwonych jak sferocytoza czy talasemie mogą wymagać splenektomii. Często zdarza się że choroby nowotworowe jak chłoniaki czy białaczki wymagają również usunięcia śledziony. Powiększona śledziona gromadzi zbyt wiele płytek krwi i konieczne może być jej usunięcie. Wskazaniem do usunięcia śledziony może tez być guz śledziony lub patologia układu krążenia jak niedokrwienie śledziony czy tętniak tętnicy śledzionowej.

JAK SĄ DIAGNOZOWANE CHOROBY WYMAGAJĄCE USUNIĘCIA ŚLEDIONY

Zwykle wykonuje się badanie morfologii krwi, rozmaz krwi (badanie krwi pod mikroskopem) a także badanie szpiku kostnego. Wykonuje się również badania obrazowe takie jak ultrasonografia czy tomografia komputerowa(CT) śledziony, rzadziej rezonans magnetyczny(MRI) i badania z zastosowaniem biologii molekularnej.

JAKIE SĄ ZALETY LAPAROSKOPOWEJ SPLENEKTOMII?

Wyniki leczenia mogą różnić się w zależności od Twojego stanu zdrowia. Zwykle do zalet należą:

• Mniejszy ból pooperacyjny
• Krótszy pobyt szpitalny
• Szybszy powrót do normalnej diety
• Szybszy powrót do normalnej aktywności życiowej
• Lepszy efekt kosmetyczny

CZY MOŻESZ BYĆ KANDYDATEM DO LECZENIA LAPAROSKOPOWEGO?

Większość pacjentów może być operowana metodą laparoskopową. Najważniejszym czynnikiem jest doświadczenie chirurga. Wielkość śledziony decyduje czy może być ona usunięta metodą laparoskopową. Bardzo powiększona śledziona może być trudna do usunięcia tą metodą. Czasami stosuje się obliteracje/zamknięcie tętnicy śledzionowej tuż przed zabiegiem (np. przy użyciu promieni RTG). Powoduje to zmniejszenie wymiarów śledziony, dzięki czemu możliwy jest zabieg laparoskopowy. Konsultacja chirurga laparoskopowego i konsultacje innych specjalistów pozwolą odpowiedzieć na pytanie czy jesteś kandydatem laparoskopowej splenektomii.

JAKIE JEST PRZYGOTOWANIE PRZED ZABIEGIEM?

• Pisemna zgoda na operację jest wymagana po zapoznaniu Cię przez chirurga z korzyściami i ryzykiem zabiegu operacyjnego.
• Przygotowanie operacyjne wymaga zwykle wykonania badania krwi, RTG klatki piersiowej i EKG w zależności od Twojego wieku i stanu zdrowia.
• Szczepienie które zapobiega infekcjom bakteryjnym powinno być zastosowane 2 tygodnie przed zabiegiem jeżeli jest to możliwe.
• Transfuzja krwi lub preparatów krwiopochodnych może być konieczna w zależności od Twojego stanu zdrowia
• Chirurg może zalecić Ci przygotowanie/wyczyszczenie jelita przed zabiegiem co wymaga spożywania tylko diety płynnej kilka dni.
• Zaleca się kąpiel pod prysznicem rano lub dzień przed zabiegiem.

• Po północy w noc poprzedzającą operację należy nic nie pić i nie jeść. Jeżeli musisz zażyć leki zażyj je rano w dniu zabiegu i popij łykiem wody. Poinformuj o tym wcześniej Twojego chirurga.
• Leki takie jak aspiryna, witamina E, leki przeciwzapalne, inne leki zaburzające krzepnięcie krwi powinny zostać odstawione kilka dni/ około 1 tygodnia przed planowanym zabiegiem
• Rzuć palenie i zorganizuj sobie opiekę jakiej będziesz potrzebował/a w domu po zabiegu operacyjnym.

JAK WYKONUJE SIĘ ZABIEG LAPAROSKOPOWEJ SPLENEKTOMII?

Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym, pacjent pozostaje uśpiony przez całą operację. Specjalna kaniula jest wprowadzana do jamy brzusznej przez małe nacięcie. Następnie do jamy brzusznej wprowadza się dwutlenek węgla który powoduje rozdęcie co daje „miejsce” do przeprowadzenia operacji. Przez kaniulę do jamy brzusznej wprowadza się laparoskop (instrument chirurgiczny z kamerą na końcu) który przesyła obraz z wnętrza jamy brzusznej na ekran monitora. Do jamy brzusznej wprowadza się kolejne kaniule a przez nie instrumenty chirurgiczne pozwalające operować „wewnątrz” jamy brzusznej. Zawsze sprawdza się czy u pacjent nie występują śledziony dodatkowe, obecne w 15% przypadków. Po wypreparowaniu śledziona jest umieszczana w specjalnym woreczku, fragmentowana i usuwana na zewnątrz przez jedno z małych cieć.

CO SIĘ DZIEJE W PRZYPADKU JEŻELI ZABIEG NIE MOŻE BYĆ WYKONANY/ ZAKOŃCZONY METODĄ LAPAROSKOPOWĄ?

W niewielkiej grupie pacjentów zabieg laparoskopowy nie może być wykonany. Czynniki które zwiększają prawdopodobieństwo konwersji do zabiegu otwartego to: otyłość, zabiegi operacyjne jamy brzusznej w przeszłości, kłopoty z uwidocznieniem narządów jamy brzusznej, krwawienie podczas operacji.

Decyzja o zmianie metody operacji jest podejmowana przez chirurga przed lub w czasie zabiegu operacyjnego. Chirurg podejmując decyzję kieruje się bezpieczeństwem pacjenta. Konwersja do metody otwartej nie jest powikłaniem a jedynie zmianą metody zabiegu.

CZEGO MOŻNA SIĘ SPODZIEWAĆ PO ZABIEGU CHIRURGICZNYM?

Po zabiegu pacjent ma podawane płyny dożylnie. Do żołądka przez nos jest zakładana sonda której zadaniem jest zabezpieczenie pacjenta przez wymiotami lub krwawieniem, gdyż po zabiegu chirurgicznym może dojść do zaburzenia opróżniania się żołądka. Nie wszyscy chirurdzy zakładają sondy żołądkowe. Podaje się leki przeciwbólowe w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych które mogą wystąpić po operacji. Każdy pacjent ma inny próg bólowy więc dawka leku przeciwbólowego jest dobierana indywidualnie.

Kiedy pacjent może odżywiać się doustnie, oddaje mocz i jest w stanie funkcjonować samodzielnie zwykle wypisywany jest ze szpitala. Twój chirurg zdecyduje kiedy możesz opuścić szpital i zostać wypisany do domu.

W DOMU….

Pacjent w domu może wykonywać wymienione poniżej czynności ale zawsze muszą być one dopasowane indywidualnie i powinny być przedyskutowane z Twoim chirurgiem.

• Aktywność ruchowa. Możesz chodzić oraz wchodzić po schodach. Możesz kąpać się pod prysznicem ale większość chirurgów nie poleca kąpieli w wannie co najmniej przez 1 tydzień lub więcej po zabiegu chirurgicznym.
• Prowadzenie samochodu. Spytaj Twojego chirurga. Większość pacjentów może prowadzić samochód 5-7 dni po zabiegu. Pacjent nie powinien być pod wpływem leków przeciwbólowych kiedy kieruje samochodem.
• Dieta: W domu możesz powrócić do normalnej diety jeżeli nie ma dodatkowych zaleceń z powodu innej choroby np. cukrzycy.
• Funkcje jelit. Zaparcia po zabiegu występują często, powodowane są dodatkowo przez leki przeciwbólowe. Bardzo ważne jest wypijanie odpowiedniej ilości płynów i spożywanie produktów bogatych w błonnik. :Twój chirurg może polecić Ci posiłki które pozwalają przywrócić prawidłową funkcję jelita.

JAKIE SĄ MOŻLIWE POWIKŁANIA?

Powikłania po laparoskopowej splenektomii są rzadkie ale powinieneś przedyskutować je indywidualnie z Twoim chirurgiem. Możliwe powikłania to infekcje w miejscu cięć chirurgicznych, zapalenie płuc, krwawienie wewnętrzne lub infekcja w loży po śledzionie. Do powikłań należy także zapalenie trzustki. Problemem który może wystąpić miesiące lub lata po zabiegu jest przepuklina w miejscu cięć operacyjnych oraz zakażenie zwane posocznicą po splenektomii (Overwhelming Post-Splenectomy Infection – OPSI ). Jest to powikłanie bardzo rzadkie. Jest ono rezultatem braku funkcji śledziony, narządu który pomaga zwalczać infekcje bakteryjne. Szczepienia stosowane przed zabiegiem skutecznie chronią przed OPSI, a infekcja dobrze leczy się typowymi antybiotykami. Zawsze upewnij się że Twój lekarz prowadzący jest poinformowany że masz usuniętą śledzionę.

SKONTAKTUJ SIĘ Z LEKARZEM JEŻELI WYSTĄPIĄ:

• Gorączka powyżej 39 C
• Krwawienie
• Narastające wzdęcie brzucha
• Ból który nie mija po zażyciu leków przeciwbólowych
• Nudności lub wymioty
• Dreszcze
• Przewlekły kaszel lub brak tchu
• Ropna wydzielina z którejkolwiek z ran pooperacyjnych
• Powiększające się zaczerwienienie wokół ran pooperacyjnych
• Obrzęk lub tkliwość podudzi